“ต้องรู้จักคิดบวกยิ้มแย้มแจ่มใส เป็นผู้ให้ เวลาเราทำตัวเป็นผู้ให้สารความสุขจะหลั่ง และจะต้องออกกำลังกายเพื่อให้ สาร Endorphin หลั่ง ที่สำคัญ คนเราต้องมี SEX บ้าง ไม่อย่างนั้นมันตาย แต่ต้องถูกที่ ถูกคน ถูกทาง”
ดร.นพ.พรเทพ ศิริวนารังสรรค์ อดีตอธิบดีกรมควบคุมโรค ปัจจุบันดำรงตำแหน่ง นายกสภามหาวิทยาลัยเนชั่น และนายกสมาคมเวชศาสตร์ป้องกันแห่งประเทศไทย ผู้ทรงคุณวุฒิด้านสาธารณสุข ถ่ายทอดองค์ความรู้ผ่าน TheGoodNews.asia เรื่องการปฏิบัติตัวให้มีวิถีชีวิตที่ดี มีความสุขและสุขภาพแข็งแรงจะต้องทำอย่างไรว่า คนเราจะทำอย่างไรให้มีความสุขไม่เจ็บป่วยก็ต้องเริ่มต้นจากร่างกายต้องแข็งแรง ไม่มีโรคภัยไข้เจ็บ ต้องเริ่มจากความคิดก่อน เมื่อตื่นมาทุกเช้าก็ต้องเริ่มต้นด้วยการคิดว่าวันนี้เราจะเจอสิ่งดีๆอะไรบ้าง ให้คิดในทางที่ดี 2-3 เรื่อง เช่นวันนี้ผมเดินทางมาเยี่ยมมหาวิทยาลัยเนชั่น จ.ลำปาง ที่ผมเป็นนายกสภามหาวิทยาลัยอยู่ ก็คิดเรื่องที่ดีว่าเดี๋ยวเราจะได้ไปสอนหนังสือ พอสอนเสร็จแล้วก็จะไปไหว้พระ เมื่อไปแล้วเราจะต้องไปคุยกับคนที่นั่น เพื่อช่วยให้กำลังใจเขานี่ถือว่าเป็นการคิดดี เมื่อคิดดีแล้วสมองก็จะปลอดโปร่ง แต่ถ้าเราคิดว่าตื่นมาวันนี้เราจะต้องแก้แค้นใคร อย่างนี้เสร็จเลยไม่มีความสุข
ขอยกตัวอย่างประสบการณ์วิถีชีวิตของผมก็แล้วกัน ทุกวันนี้เมื่อตื่นขึ้นมาก็ต้องออกกำลังกาย ครึ่งชั่วโมงในห้องนอน ยืดเหยียดยกขา และหายใจเข้านับ 1-10 หายใจออกนับ 1-10 ไปเรื่อยๆ ถือว่าเป็นการฝึกสมาธิไปด้วยในตัว ยืดเหยียดคอบ่าไหล่ข้อเท้า รวมถึงยกเท้าสูงขึ้น-ลง แกว่งแขนแกว่งขา วิดพื้นเอาเท่าที่ทำได้ ผมจะทำอย่างนี้ครึ่งชั่วโมง ก็สดชื่นมีความสุขแล้ว พอเริ่มร้อนก็จะต้องทำให้ต้องไปเข้าห้องน้ำ เพื่อถ่ายหนักเพราะพอเราวิดพื้นอยู่ในท่านอนคว่ำไม่เกิน 5 นาที ยืดเหยียดลำไส้ทำงานก็ทำให้อยากไปถ่ายหนักแล้วค่อยอาบน้ำ
หลังจากนั้นก็อาบน้ำแปรงฟันเสร็จ ถ้าหิวมากก็กินกล้วยน้ำว้าหนึ่งลูก ถ้าไม่หิวมากก็ออกไปที่เอาหยวกกล้วยให้ไก่กินใช้เวลาแค่ 5 นาที ดูไก่ที่เลี้ยงไว้ผมก็มีความสุขแล้ว เห็นไก่ออกไข่ก็เก็บไข่มา หลังจากนั้นก็เดินไปดูแปลงผักที่ปลูกไว้แล้วก็นำมาทำกับข้าวกิน จากนั้นก็ไปทำงานก็จะเห็นว่าวิธีอย่างนี้ เป็นวิธีที่ได้ทั้งสุขภาพกายและสุขภาพจิตดี คือ ตื่นมาคิตดี ออกกำลังกายฝึกสมาธิแล้วไปเลี้ยงไก่ก็ได้ความเพลิดเพลิน
นอกจากนี้ผมยังปลูกผักกินเอง ก็ได้กินอาหารที่ปลอดสารพิษและปลอดภัย ทั้งนี้พี่น้องประชาชนหรือคนอื่น ที่ไม่มีโอกาสปลูกผักอย่างผม ก็จะต้องทำอย่างไรให้ได้กินผักที่ปลอดภัย ผมแนะนำว่าต้องแช่ผักในผงฟูก่อนครึ่งชั่วโมง เพื่อเอายาฆ่าแมลงออกไปจะได้ไม่เป็นมะเร็ง
เมื่อไปทำงานผมดื่มกาแฟก็ไม่ใส่น้ำตาลและไม่ใส่ครีม แต่ใส่น้ำมันมะพร้าว สกัดเย็นหนึ่งช้อนชาแทน ก็จะได้ไขมันดีจากน้ำมันมะพร้าวสกัดเย็น เมื่อคนให้เข้ากันก็จะได้กาแฟที่หอมไปด้วยมะพร้าวคั่ว ได้กลิ่นแล้วเราก็มีความสุข กลางวันเมื่อไปทำงานก็คิดว่าจะทำงานให้ประสบความสำเร็จได้อย่างไร ให้ประโยชน์ใครบ้าง อันนี้นำมาซึ่งความสุข เพราะความสุขในสมองคนเรา มันมาจากการหลังสาร 4 ตัวซึ่งร่างกายเราผลิตมาเองทั้งสิ้น คือ Dopamine , Oxytocin , Serotonin และ Endorphin
ตัวที่ 1 ที่ผมกล่าวไว้ก็ คือ เรื่องที่เราคิดดีคิดจะให้กับคนอื่น และมีการผ่อนคลายสมาธิโดยการสูดลมหายใจเข้าออกตรงนี้ จะทำให้สาร Serotonin ได้รับการผลิตออกมาก็จะทำให้ร่างกายมีความสุขจากการผ่อนคลาย พอขึ้นรถตอนเย็นๆถ้า Serotonin เยอะแป๊บเดียวหลับเลย อย่างผมไปต่างจังหวัดขึ้นเครื่องบินไม่ถึง 5 นาทีผมทำท่าหลับตาแล้วหลับเลยเพราะ Serotonin มันอยู่ในสมอง
นอกจากนี้สารที่หลั่งออกมาจากร่างกายอีกอันคือ Endorphin กี่โมงก็หลั่งหลังจากที่เราออกกำลังกายได้ครึ่งชั่วโมง แล้วเวลาเรายิ้มอย่าง เช่น ผมชอบถ่ายรูปเซลฟี่ การถ่ายเซลฟี่แล้วยิ้มจะทำให้สาร Endorphin หลั่งในสมองเป็นสารที่ป้องกันมะเร็งด้วย เรื่องนี้ไม่มีใครรู้เป็นความลับและสู้กับโรคภัยไข้เจ็บมากมาย ผมก็ท่องไว้ว่าชาตินี้ผมจะไม่เป็นมะเร็งๆ
อีกตัวหนึ่งคือ Dopamine สารตัวนี้จะหลั่งทุกครั้งเวลาที่เราทำอะไรสำเร็จ แล้วเรามีความสุขแต่ Dopamine ถ้ามีมากไปมันก็จะฟุ้ง แต่อย่างไรก็ตามสารทุกตัวมีตัวตั้งต้นคือSerotonin , Endorphin และ Dopamine ยังมีอีกตัวนึง สารนี้จะหลั่งเวลาที่เราอยากจะช่วยคนอื่น เช่น ทำบุญไหว้พระ แต่ตัวนี้จะออกมาเร็วขึ้นถ้าเรากินกล้วยน้ำว้าเพราะในกล้วยน้ำว้ามีสารตั้งต้นของการสร้างสาร 4 ตัว คือ Tryptophan สูงมาก
“ทำไมผมถึงรณรงค์ให้กินกล้วยน้ำว้ารู้มั้ย เพราะกินกล้วยน้ำว้าแล้วมีความสุขกินง่ายถ่ายคล่องเหล่านี้คิดว่าวิถีชีวิตของคนเรา มันไม่ใช่ว่ากินอาหารดีอย่างเดียว แล้วร่างกายจะแข็งแรง แต่วิธีคิด วิธีปฏิบัติ ออกกำลังกายกินอาหารที่มีสารครบถ้วนมีความสำคัญมาก เหล่านี้คิดว่าจะเป็นประโยชน์ไม่มากก็น้อย ที่จะให้ทุกคนนำไปลองไตร่ตรองดู เวลากินอาหารก็พยายามกินให้มีสารปนเปื้อนน้อย กินผักผลไม้ที่ไม่หวาน การกินนั้นสำคัญมากถ้ากินไม่ดี ก็จะเป็นเบาหวานด้วย และต้องกินช้าๆแต่ละมื้อกินให้เสร็จภายในครึ่งชั่วโมง อย่ากินแป้งมากจนเกินไป เพราะน้ำตาลจะขึ้นพรวดพลาดเดี๋ยวจะเป็นเบาหวาน”
ดร.นพ.พรเทพ บอกว่า จุดประสงค์ที่เริ่มต้นอยากถ่ายทอดองค์ความรู้และประโยชน์ให้คนทั่วไปมาอย่างต่อเนื่องนับ 10 ปี เพราะที่ผ่านมาผมเป็นแพทย์รักษาคนมาเยอะ รักษาหายแล้วก็เป็นอีก เป็นเพราะประชาชนไม่มีความรู้ในการป้องกันตนเอง และวิชาที่ผมเรียนเป็นแพทย์เฉพาะทาง เรียกว่า “แพทย์เวชศาสตร์ป้องกัน” ผมเป็นนายกสมาคมเวชศาสตร์ป้องกัน ที่ทำการสอนแพทย์เฉพาะทางในลักษณะราชวิทยาลัยปีละ 200 คน
เรารู้เลยว่าถ้าประเทศไทยมีแพทย์เฉพาะทาง รักษาโรคเยอะๆมันไม่จบ เราก็จะจ่ายเงินไปเรื่อยๆ ซึ่งแพงมากเดี๋ยวก็ต้อง CT SCAN ( Computerized Tomography Scan) คือ การตรวจวินิจฉัยโรคด้วยเครื่องเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ แต่ถ้าเราป้องกันคนไม่ให้ป่วยก็ไม่ต้องเสียเงินไปรักษาเยอะแยะ ที่นี้ประชาชนจะป้องกันได้ไม่ใช่ให้หมอมาป้องกัน แต่ประชาชนต้องมีความรู้เพื่อป้องกันตนเอง เค้าเรียกว่ามีความฉลาดรู้รอบด้านสุขภาพหรือเมื่อก่อนนี้ที่เราเรียกว่าสุขศึกษา
ในการ Communication Literacy นั้นสำคัญมาก คือ เราจะทำอย่างไรให้ประชาชนดูข้อมูล แล้วเข้าใจเลือกข้อมูลที่ถูกต้องนำไปปฏิบัติแล้วทำได้ ถ้าไม่ถึงตรงนี้ประเทศเราก็จะไปไม่รอด เพราะจะมีแต่คนไข้อมโรคเต็มไปหมด แล้วก็ต้องมาให้หมอรักษา เป็นเบาหวาน แต่ยังกินของอะไรก็ไม่รู้กินแล้วก็ต้องมากินยาเพิ่มขึ้นเรื่อยๆต้องกิน Insulin เยอะแยะเลย แต่ถ้าคนเป็นเบาหวานและรู้เรื่องการกินอาหาร กินช้าๆครึ่งชั่วโมงจบ อย่ากินหวาน ลดแป้ง และออกกำลังกายทำจิตใจให้ร่าเริงก็ไม่ต้องใช้ยานั่นคือการปรับเปลี่ยนพฤติกรรม
วิชาปรับเปลี่ยนพฤติกรรมเป็นหนึ่งแขนงของเวชศาสตร์ป้องกัน ถ้าเราจะให้เขาปรับเปลี่ยนพฤติกรรมเขาก็ต้องมีความรู้ ต้องมีเจตนคติอยากอยากเปลี่ยน และที่สำคัญคือต้องปฏิบัติการเปลี่ยนโรคอย่างนี้คือ ศาสตร์ของการป้องกันโรคส่งเสริมสุขภาพ ซึ่งพูดกันจังเลยแต่ไม่มีใครทำเท่าไหร่ มีแต่ทำสื่อองค์ความรู้เพื่อที่ประชาชนจะได้มีความรอบรู้และนำไปทำ ผมก็เลยคิดว่าจะต้องทำเมื่อเราพอทำได้เราก็ทำไปทำเท่าที่จะทำได้เพื่อที่ชาวบ้านจะได้มาเลือกนำไปใช้เป็นประโยชน์เขาจะได้ไม่ป่วย
นี่คือปรัชญาและความตั้งใจที่อยู่เบื้องหลัง คือ ในประเทศที่พัฒนาแล้ว เช่น สหรัฐอเมริกาโควิดมาแล้วตายอย่างเดียวเพราะมัวแต่ไปรักษา โรคมันก็ติดกันไปหมดในขณะที่ประเทศไทย เราบอกว่าให้ “กินร้อน-ช้อนกลาง-ล้างมือและสวมหน้ากากอนามัย” เมื่อทำตามก็ไม่ต้องไปเข้าโรงพยาบาล ดังนั้นเราต้องทำอย่างไรให้คนเข้าใจได้ง่ายๆ หลายคนอาจจะไม่ทราบว่าคำว่า “กินร้อน-ช้อนกลาง-ล้างมือ” นั้นผมเป็นคนคิดเอง และใช้คนแรกในประเทศไทย แต่ไม่เคยไปประกาศ ตอนนั้นผมเป็นผู้ตรวจราชการอยู่ เขตนครสวรรค์ ช่วงนั้นมีปัญหาเรื่องไข้หวัดนก อหิวาระบาดที่ จ.พิจิตรในระหว่างที่ผมเดินทางจาก จ.กำแพงเพชรไป จ.พิจิตร ก็คิดไปตลอดทางว่าเราจะทำอย่างไรให้ชาวบ้านอะไรได้ง่ายๆและไม่เป็นโรคเหล่านั้น“ผมก็นึกได้ว่าต้องกินของร้อนๆจะได้ฆ่าเชื้อ เพราะทุกอย่างถ้าร้อนๆดีมากเลย ผมเป็นลูกหลานคนจีนถูกสอนมาให้กินของร้อนๆ แม้กระทั่งน้ำถ้าไม่ต้มก็ห้ามดื่ม ส่วนช้อนกลางคนไทยเค้ากินข้าวเป็นสำรับรวมกลุ่ม โรคก็จะปนไปปนมาในน้ำลาย แล้วเราต้องล้างมือก่อน เพราะเราต้องเอามือไปจับเชื้อโรคเข้าปาก แล้วมันก็กลายเป็นวัคซีนป้องกันโรคเยอะแยะไปหมด นั่นคือเราต้องให้ความรู้ชาวบ้าน ศึกษาวิธีการทำสื่อให้สั้นเข้าใจง่าย มีสีสัน จำง่าย ทำได้ นี่คือที่มาของการที่ผมทำสื่อออกไปสอนประชาชน”
ผมก็มานั่งนึกดูว่าหากเราจะให้ชาวบ้านแข็งแรง เราควรจะนำอะไรมาเป็นตัวกิมมิก ผมก็เลยนำเรื่อง “กล้วยน้ำว้า” มาเป็นกิมมิกตัวแรก เรื่องกล้วยน้ำว้าผมทำคนแรกในประเทศไทย จากที่คนไม่กินกล้วย ก็หันมากินกล้วยกันทั้งบ้านทั้งเมือง กินแล้วก็สบายกินง่ายถ่ายคล่อง มีวิตามินมีเกลือแร่มีสารอาหารครบถ้วนเหมือนนมแม่ ผมต้องศึกษาก่อนที่เราจะหยิบอะไรขึ้นมา แล้วอีกตัวนึงที่ทำมายาวนานมากเช่นกัน คือ น้ำมันมะพร้าวสกัดเย็น ตั้งแต่ยังไม่รู้จักทำไม่เป็นจนขายกันทั่วบ้านทั่วเมืองผมนี่แหละเป็นคนเอามาเลย เรารู้ว่าน้ำมันมะพร้าวสกัดเย็นมีประโยชน์มหาศาลก็พยามบอกบอกต่อๆ
นอกจากนี้ แตงโมจากเดิมที่คนไม่ยอมกิน ตอนนี้ก็มากินกันทั่วบ้านทั่วเมืองเพราะมีสารชนิดหนึ่งที่เรียกว่า Citrulline สารนี้มีประโยชน์สามารถช่วยขยายหลอดเลือดแดงภายในร่างกายได้ ทำให้อวัยวะเพศชายแข็งตัวและใหญ่ขึ้นและทำให้กล้ามเนื้อแข็งแรงเพราะฉะนั้นตอนนี้แตงโมจะขายดีมาก
อีกอย่างนึงอยากจะให้ความรู้ว่าเรื่อง SEX ก็สำคัญ คนเราต้องมี SEX บ้าง ไม่อย่างนั้นมันตาย แต่ต้องถูกที่ ถูกคน ถูกทางไม่จำเป็นต้องมี Partner ก็ได้ คนเดียวก็ทำได้ต้องมีบ้าง เพราะเวลามี SEX ถึงจุดสุดยอด มันจะมีฮอร์โมนและสารหลังออกมามากมาย ที่เป็นสารเพื่อชีวิต ถ้าไม่มีมันก็ตายเหมือนต้นไม้ ถ้าไม่สืบพันธุ์มันก็ตาย ดังนั้นมันก็ต้องมี เรื่องนี้เป็นวิถีเลยแต่ถ้าไม่มีวิธีแบบนี้ ก็ต้องไปอีกทางหนึ่ง คือ เรื่องการฝึก “สมาธิฌาน” เพื่อให้สาร ที่เกี่ยวข้องกับการฝึกสมาธิหลั่งออกมามาก เพื่อมาทดแทนก็ทำได้ พวกที่ถือศีลบวชและนั่งสมาธิได้ฌานสูงๆก็จะอายุยืนเช่นกัน แต่ถ้าไม่นั่งสมาธิแล้วยังไม่มี SEX ด้วยอย่างนั้นไม่กี่วันก็ตาย คร่าชีวิตไปเร็วแต่ถ้ามีบ้างก็จะเป็นหนุ่มตลอดเวลา
สำหรับหลักคิดในการดำเนินชีวิตของผม คือจะต้องรู้จักคิดบวกยิ้มแย้มแจ่มใส เป็นผู้ให้ เวลาเราทำตัวเป็นผู้ให้สารความสุขจะหลั่ง และจะต้องออกกำลังกายเพื่อให้ สาร Endorphin หลั่ง ถ้าวันไหนผมกลับถึงบ้านมืดหน่อยแต่ผมก็ยังแบ่งเวลาไปออกกำลังกายหน้าทีวี ขี่จักรยานครึ่งชั่วโมงจากหนักผสมเบาเป็นคาร์ดิโอ สลับกันครึ่งชั่วโมง ก็ทำให้เราสดชื่นและไม่แก่ ยังไงก็ไม่มีทางแก่เพราะร่างกายได้รับการออกกำลังกาย ฝึกหัวใจ ปอด กล้ามเนื้อ เลือดลม ไหลเวียน มันก็จะทำให้วิถีชีวิตของเราร่างกายของเราแข็งแรง ในขณะที่จิตของเราก็ต้องแข็งแรงด้วย คือ ต้องให้อภัยคนต้องรู้จักกตัญญูรู้คุณ นอกจากนี้เวลาทำบุญเราก็ต้องกรวดน้ำให้ศัตรูของเราด้วย เพื่อที่จะได้ให้เขาไม่อาฆาตเรา เมื่อไม่มีศัตรูใจของเราก็จะผ่องใสตลอดก็จะมีความสุข
ส่วนหลักปรัชญาชีวิตของผม คืออย่าไปเบียดเบียนใคร ทำตัวให้ดีที่สุดในวันนี้คิดทำอะไรในหน้าที่ให้ดีที่สุด กินน้อย-ใช้น้อย-ทำน้อย-พึ่งตัวเองได้ ไม่ฟุ้งเฟ้อฟุ่มเฟือยก็จะอยู่ได้ ความจริงผมวางแผนชีวิตเอาไว้มากเลย คือ เรื่องของการประหยัดมัธยัสถ์ฝากเงินไว้ ทุกวันนี้มีเงินไหลเข้ามาเองโดยที่ไม่ต้องทำอะไร แต่เป็นเงินที่เราฝากสหกรณ์ไว้ อยากบอกทุกคนว่าไม่ใช่มี 100 ใช้ 100 หมดแต่มี 100 ต้องเก็บไว้ 30 ไม่เช่นนั้นเวลาเกิดวิกฤติโควิด-19 แบบนี้มันจะไม่มีเงินใช้
ส่วนกับชีวิตครอบครัวของผม ซึ่งลูกชายได้แต่งงานแล้ว แต่เราก็ยังนัดกันทุกอาทิตย์ถ้าไม่ได้เจอกันเสาร์-อาทิตย์ไหน ก็จะส่งของไปให้ คุยกันทาง LINE หรือ Facebook หรือถ้ามีเวลาเราก็เจอกัน เสาร์-อาทิตย์ 1- 2 ชั่วโมง และต้องให้บอกรักกันบ้าง เพราะสายสัมพันธ์หรือความรู้สึกที่ดีงามสำคัญกว่าเรื่องการสัมผัสตัว
